بررسی نقاط کلیدی حساس به شوری در گندم با استفاده از فلوئورسانس سریع کلروفیل a، مکانیسم های دفاعی و شاخص پایداری غشا

با توجه به اهمیت گندم در تغذیه جامعه بشری و پراکنش وسیع شوری در اراضی کشاورزی، رقم کرج 3 گندم نان با هدف بررسی برخی نقاط ضعف و قوت آن در پاسخ به شوری انتخاب و به روش هوا کشت پرورش یافت. پس از رسیدن گیاهچه ها به مرحله 4 تا 5 برگی، گیاهچه­ها به مدت 10 روز در تنش شوری 200 میلی مولار قرار گرفتند. بعد از سپری شدن زمان مذکور میزان فلوئورسانس سریع کلروفیلa، فعالیت آنزیم های درگیر در مکانیسم های دفاعی گیاه، شاخص های مرتبط با تنش اکسیداتیو و شاخص پایداری غشا اندازه گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که فعالیت آنزیم سوپر اکسید دیسموتاز کل و آیزوزیم های آن در شرایط تنش شوری تغییر معنی داری نداشتند. بعلاوه فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز در شرایط تنش شوری افزایش داشت. با وجود افزایش معنی دار آنزیم های جمع آوری کننده پراکسید هیدروژن، این متابولیت سمی در سلول های برگ در اثر شوری تجمع یافت. همچنین در اثر شوری میزان پراکسیداسیون لیپیدی و شاخص پایداری غشا بطور معنی داری تغییر نمود. بررسی میزان سدیم و پتاسیم در رقم کرج3 نشان داد که علی رغم افزایش معنی دار سدیم و کاهش قابل ملاحظه پتاسیم، نسبت پتاسیم به سدیم در شرایط شوری نیز بیشتر از یک بود. بررسی شاخص های مرتبط با فلوئورسانس سریع کلروفیل a نیز نشان داد که تنها پارامتر fv/fm در اثر شوری کاهش یافته است. لذا نتایج حاصل حاکی از آنست که گزینش ارقام متحمل به شوری تنها با استفاده از شاخص fv/fm  چندان معتبر نبوده و بهتر است همزمان از شاخص های دیگر بویژه شاخص عملکرد استفاده گردد. همچنین فتوسیستم ii در رقم کرج3 حساس به شوری نیست. احتمال می رود که علت تجمع پراکسید هیدروژن و وقوع تنش اکسیداتیو، علی رغم افزایش فعالیت آنزیم های جمع آوری کننده آن ناشی از عدم افزایش فعالیت سوپراکسید دیسموتاز و آیزوزیم های آن باشد.